2021.08.18 - Kiểm tra đánh giá là cách để có thể biết được lượng kiến thức mà học sinh đã nắm được qua các buổi học. Những bài kiểm tra ngắn giúp giáo viên có thể có những thay đổi cần thiết góp phần nâng cao chất lượng bài giảng. Để có thể tạo ra kho ngân hàng câu hỏi đủ lớn để phục vụ mục đích đánh giá của giáo viên, tôi đã quy trình hóa thành một bộ hướng dẫn gồm 9 bước, từ khởi tạo đến khi có thể công bố rộng rãi.

Bài viết được dịch của TS. Stephen Murphy, Measure Progress

Kiểm tra đánh giá là cách để có thể biết được lượng kiến thức mà học sinh đã nắm được qua các buổi học.

Những bài kiểm tra ngắn giúp giáo viên có thể có những thay đổi cần thiết góp phần nâng cao chất lượng bài giảng. Để có thể tạo ra kho ngân hàng câu hỏi đủ lớn để phục vụ mục đích đánh giá của giáo viên, tôi đã quy trình hóa thành một bộ hướng dẫn gồm 9 bước, từ khởi tạo đến khi có thể công bố rộng rãi.

Bước 1: Xác định mục đích của việc xây dựng câu hỏi

Nói cách khác tức là xác định thông tin cần thu thập và mục đích của bài kiểm tra là gì? Thông tin nào có thể chia sẻ được với phụ huynh và học sinh?

Ví dụ: nếu mục đích là để kiểm tra kiến thức của học sinh lớp 3 về “phép nhân và phép chia trong phạm vi 100”, câu hỏi phải được phát triển một cách có cấu trúc để có thể đưa ta được những thông tin có ý nghĩa.

 

Bước 2: Xác định các tiêu chuẩn.

Mỗi câu hỏi được tạo cần phải theo đúng mục đích ban đầu được đặt ra. Nếu một người quan tâm cần biết liệu một học sinh có duy trì được các kiến thức đã học hay không, mỗi câu hỏi cần phải hướng đúng mục tiêu đó.

Các câu hỏi được tạo ra phải phù hợp với trình độ và kĩ năng của học sinh. 

Bước 3: Xác định cấu trúc cho bộ câu hỏi.

Bộ câu hỏi thông dụng nhất là trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn. Các loại câu hỏi điển hình dành cho học sinh lớp 3 đến lớp 8 là bộ 4 câu trả lời với chỉ duy nhất một ý đúng.

Trong một số trường hợp, nội dung của câu hỏi có thể phức tạp hơn, chẳng hạn như câu hỏi để lấy những câu trả lời có hệ thống, hoặc những câu trả lời trực tiếp. Khi chọn thang đo, cần xác định loại câu trả lời sẽ cho phép học sinh thể hiện được đúng với trình độ của mình.

Bước 4: Câu hỏi hướng đến trọng tâm của các kiến thức đã học.

Bảng đánh giá thành tích (còn gọi là Bảng đánh giá kĩ năng hoặc Mức độ thành thạo) mô tả những kiến thức mà học sinh nắm được. Tạo câu hỏi đúng mục đích sẽ giúp cải thiện được chất lượng bài giảng cần hướng đến cho học sinh.

Ví dụ như, eMPower Assessments™ cho ra quy trình đánh giá đã với 4 cấp độ: Dưới cơ bản, Cơ bản, Thành thạo, và Nâng cao. Một câu hỏi ở mục Thành thạo thì học sinh ở mức Thành thạo và mức Nâng cao phải làm đúng, còn học sinh ở mức Cơ bản và Dưới cơ bản sẽ không hiểu câu hỏi đó.

Nói chung, các từ ngữ sử dụng đều có mục đích là tạo ra độ khó khác nhau của câu hỏi. Ví dụ như, câu hỏi hướng tới những kĩ năng nâng cao đòi hỏi học sinh phải phân tích, nghiên cứu và diễn giải. Còn ở mức Thông thạo, các mục có thể yêu cầu học sinh pahir diễn giải và liên hệ thực tế.

Ở mức độ Cơ bản, học sinh chỉ cần nhớ và hiểu. Trong eMPower, những học sinh ở mức độ thành thạo môn Toán khi kết thúc lớp 4 có thể “giải quyết nhiều vấn đề trong môn toán … biểu diễn và so sánh các phân số… xác định và mô tả các tính chất hình học… [và] sử dụng các mô hình để biểu diễn và giải quyết các vấn đề phi tiêu chuẩn.

Bước 5: Tạo bộ câu hỏi có chất lượng.

Việc tạo ra bộ câu hỏi nhiều lựa chọn không phải quá khó, tuy nhiên cần thận trọng để có được sự chính xác trong từng câu hỏi. Các câu hỏi gây nhiễu có những câu trả lời sẽ giúp phản ánh được những lỗi cơ bản trong tư duy của học sinh mà từ đó sẽ có những phương án hợp lý để điều chỉnh khi học sinh không hiểu nội dung câu hỏi.

Các câu hỏi nhiễu giúp xác định xem học sinh đang bị rỗng kiến thức ở đâu, thường được sử dụng trong các bài kiểm tra thường xuyên, những loại câu hỏi này là cơ sở để giáo viên có thể có những thay đổi phù hợp trong giáo án. Một cách tiếp cận khác khi xây dựng các câu hỏi nhiễu là bắt đầu từ những cái sai cơ bản để có thể tạo ra những câu hỏi phù hợp. Cuối cùng, phải đảm bảo rằng sẽ không có 2 đáp án đúng trong cùng một câu hỏi

Bước 6: Loại bỏ khoảng cách giữa các học sinh

Để có thể giúp học sinh chứng tỏ được khả năng của mình qua các bài kiểm tra, thì nên tránh các câu hỏi có tính chất thiên vị hoặc nhạy cảm vì điều đó có thể ảnh hưởng đến chất lượng bài làm của học sinh.

Thêm nữa, câu hỏi phải sử dụng các ngôn ngữ phù hợp để tránh gây khó hiểu cho học sinh.

Bước 7: Tạo mọi điều kiện tốt nhất cho bài làm của học sinh

Nghe có vẻ hiển nhiên, nhưng là cần thiết với việc sử dụng các công cụ phù hợp để hỗ trợ học sinh làm bài. Dưới đây là một số ví dụ

Liệu câu hỏi có cần đến yếu tố tác động nào đó, một đoạn văn mô tả hay đồ thị? Nếu có, thì đã được cũng cấp đầy đủ và dễ hiểu hay chưa? Các yêu cầu hay hình vẽ mô tả cần phải rõ ràng và tránh gây nhầm lẫn về mặt nội dung.

Nếu môn toán có nội dung câu hỏi cho phép học sinh sử dụng máy tính bỏ túi, thì cần phải nêu rõ.

 

Bước 8: Sử dụng công cụ để làm bài

Học sinh sẽ có động lực để giải bài tập một cách cẩn thận hơn nếu các câu hỏi xoay quanh những hoàn cảnh hay liên hệ thực tế hàng ngày. Nếu sử dụng những hình ảnh hoặc đồ thị minh họa thì cần đảm bảo rằng nó phù hợp và quen thuộc với từng cấp học.

Các câu từ cần thực tế, không nên quá khó hiểu.

 

Bước 9: Đảm bảo rằng câu trả lời thể hiện được trình độ của học sinh

Thời gian luôn là yếu tố quan trọng nhất, vậy nên, người tạo câu hỏi cần phải có danh sách việc cần làm để hỗ trợ. Việc tạo nên câu hỏi cần tuân theo những mục tiêu đã đề ra để đảm bảo được kết quả trả về thật sự có giá trị. Đặc biệt là bài kiểm tra đánh giá điểm thường xuyên, tập trung vào khả năng và thế mạnh của học sinh, mặt khác bằng cách sử dụng các câu hỏi để điều chỉnh lại những hướng dẫn cho phù hợp.

Bước bổ sung: Đánh giá bài kiểm tra của giáo viên

Sau khi hoàn thành bộ câu hỏi, cần phải có bước chuẩn hóa

1. Hỏi ý kiến chuyên gia để đảm bảo rằng nội dung các câu hỏi là phù hợp (có duy nhất 1 đáp án đúng). Từ đó sẽ sửa lại câu hỏi cho phù hợp.

2. Có thể nhờ một bên thứ ba kiểm tra để đảm bảo rằng ngữ pháp và ngôn từ là chuẩn xác.

3. Cuối dùng, tiến hành xem xét lại một cách kĩ lưỡng từng câu hỏi để có thể cho ra bộ câu hỏi tốt nhất cho học sinh.

QM Media